English

Ngkana ana ririki natim 10 nakon 12

Buokam ngkana ana ririki natim man 10 nakon 12  

  • Katea tiaia natim imwain reken aia ‘bwai n reitaki ae e kona toma ma te intanete’ (tareboon, tablet, laptop ke bwaai n takakaro i aon te intanete). N te tai are e reke irouia, e na rang kanganga riki ibitakin aroia ni kabonganai ke n ibiti aia settings.
  • Tuangia natim ae e rang kakawaki bwa e na mano raoi aia tareboon ke aia bwai n itoman riki tabeua ao man karabaaki raoi ngkana a kitana te auti, bwa e aonga n aki kimoakina ke bua.
  • Maroroakinna ma natim bwa tera te bwai ae e mano ao n riai n katokaaki ke n tibwaaki i aon te intanete. A bane n riki taian kaekaeka, tamnei ao videos bwa rabwatan te ‘digital footprint’ ao a kona n noraki ao n reke irouia aomata i aon te intanete n taainako, e ngae ngkana e a tia ni kamaunaaki.
  • Taetae ma natim i aon bwaai aika a noria i aon te intanete. A kona n kakaei rongorongon bitakin rabwataia ao kakaean raoia. A na riai naba n ata kakawakin aki tibwaakin tamneia ae a bebekan nakoia aomata tabeman – e ngae ngkana a kina ke a aki.
  • Uringnga ae iai bukin ae a ti kaukaki te roro mai nano ae 13 n taabo n reitaki n aron te Facebook ao YouTube. Tai irarang irouia tabeman, ma taetae ma kaaro riki tabeman ao aia reirei bwa a aonga n bane ni boraoi n iango te koraki.
  • Kabwarabwara nakoia natim ae e aki raba kinakiia ke kamanoaia ngkana a online, ao a na riai n aki karaoi bwai i aon te intanete aika a aki naba kona ni karaoi i mataia aomata.
  • Iangoa karaoan anga n tararua/raumea ibukia kaaro. Ngkana ko aki ataa aron karaoan aio, titirakina raoraom ae iai rabakauna n te kombiuta ke bon te tia rabakau n te kombiuta.

Titiraki ibukin titirakinaia natim

  • Ko bon kinaia raoi kaain am ‘friends’ list ni kabane?
  • Ko bwati n kabongana ao n karaoi settings ibukin te privacy ao te kamanomano?
  • Ko kona ni kaotia nakoiu aron karaoana?
  • E a tia n roko iroum messages ma irouia aomata aika ko aki ata tabuaiakaia? Ngkana iai, tera ae ko karaoia?
  • Iai ae ko kina ae e a tia n kaitibo ma te aomata ae e a tibwa kina i aon te intanete?
  • Iai mai irouia raoraom ae a tia n ioawa bon i marenaia, ke nakoia tabeman, i aon te intanete ke n te tareboon?
  • Ngkana iai, tera ae a taekina?
  • Iai ae e a tia n ioawa nakoim? Ko na tuangai ngkana e riki aio nakoim?
  • Iai man am reirei, ke tabeman riki aika ko kinaia, ae e a tia n rawea tamneina ae e bebekan ke ni kabwakabwaka ao ni kanakoi nakoia aomata tabeman, ke a butimwaei aekakin tamnei aikanne?

See Also...